Անհատական պլան

Մարտի 30։

Արթնանում եմ ժամը 9֊ին, սակայն անմիջապես չեմ հելնում, քանի որ ոչ մի տեղ չեմ շտապում վայելու եմ անկողոնումս անհոգ ժամանակը ևս երկու ժամ, դիտում եմ ֆիլմ կամ կարդում։ Այնուհետև երբ վեր եմ կենում, լվացվում, կարգի եմ բերում սենյակս, իմ ձեռքով սուրճ պատրաստում ինձ, ընտանիքիս ցանկության դեպքում նաև նրանց համար։ Սրճելուց հետո ընտանիքով ճաշում ենք, իսկ հետո կարդում ենք սոց. ցանցում վերջերս կատարված իրադարձությունների մասին։ Կատարում տնային առաձադրանքներս, առցանաց դասերի եմ կատարում ուսուցիչներիս հետ։ օրվա երկրորդ կեսին՝ ես և մայրիկս պատրաստում ենք ընթրիքը, և հրավիրում ընտանիքին ըբթրելու։ Հետո ամենքս մեր անձնական ժամանակը ծախսում ենք մեզ հաճելի զբաղմունքով։ Երեկոյան եղբորս հետ դիտում ենք մեր սիրելի սարսափ ֆիլմ, իսկ հետ կատակերգություն, և գնում քնելու։

Թեման՝ անեկդոտը որպես բանահյուսական ժանր

1․Համացանցից և այլ աղբյուրներից առանձնացրու ժողովրդական բանայուսության այս արդիական ժանրին բնորոշ առանձնահատկությունները

1․ Հայկական ժողովրդական անեկդոտները մեծ մսամբ վերբերում են տարբեր մարզերի, քաղաքներ, գյուղերի՝ խեղճ, միամիտ, որոշ դեպքերում անմիտ մարդկանց մասին։ Ամենից հաճախ հանդիպողը, ինչպես բոլորին հայտնի է իմ կարծիքով՝ ապարանցիների մասին անմեղ, երգիծական անեկդոտներն են։ Ներքևում կտեղադրեմ դրանցից մի քանիսը։ Ցանկանում եմ ավելացնել, որ այս անեկդոտները իրենց մեջ զվարճալի բնույթ են կրում և ոչ ոքի վիրաավորելու նպատակ չունի։ Խնդրում եմ մոտենալ հումորի զգացումով։

****
Երկու ապարանցի գնում են Լոնդոն, նստում են 2 հարկանի ավտոբուս: Մեկը 1-ին հարկում է նստում, մյուսը բարձրանում է 2-րդ հարկ: Մեկ էլ 2-րդ հարկինը վազելով անհանգստացած իջնում է ներքև:Առաջին հարկինը հարցնում է, թե ինչ է եղել: Պատասխանում է.
– Հանկարծ երկրորդ հարկ չբարձրանաս, էնտեղ վարորդ չկա: 

****

Ապարանցին զանգում է տեղեկատու, հարցնում.
– Կարենի համարը ունե՞ք:
Պատասխանում են` Ոչ:
– Դե ասեմ գրեք:

****
Ապարանցին գնում է եկեղեցի, սկսում բոլոր մոմերը փչել:
Հարցնում են` Ինչու՞ ես փչում:
– Էսօր ծնունդս է:

****

Ապարանցուն ասում են՝ «տանդ հրդեհ է բռնկվել», պատասխանում է՝ «անհնար է, բանալին ինձ մոտ է»:

****

Ապարանցուն մեղուն կծում է, գանգատվում է բժշկի մոտ, վերջինս էլ հարցնում է՝
-Որտե՞ղ է կծել:
-Օպերայի կողքը:

****

Ապարանցու որդին 1000դրամանոց է գտնում, հորը ասում է.
– Պապ, տես Եղիշե Չարենցի ծննդականն եմ գտել:

Հայրն էլ, թե.
– Շան տղա, նկարը էլ կա, դա անձնագիրն է:

****

Ապարանցին տաքսի ծառայություն է բացում, մեքենաներին գրում՝ «1 կմ-ը 1000 մետր»

2․ Համացանցից, ֆեյսբուքից և սոցիալական այլ ցանցերից գրի առ թագավարակի թելադրանքով ժողովրդի մեջ ստեղծված անեկդոտներ, անեկդոտային զվարճապատում զրույցներ, մտքեր, նկարիր արտակարգ դրության պայմաններում արված զավեշտալի տեղաշարժման թերթիկներ և տեղադրիր քո բլոգում։

2․ 2020թ սկսվեց Չինստանում հայտնաբերված և այնտեղից ամբողջ աշխարհում տարածված թագավարկով(կորոնավիրուսով)։ Իհարկե մեր հումորսեր ազգը չէր կարող անտարբեր անցնել նրա կողքով և, այսպիսով, մեր այս ահավոր և սարափազդու օրերը լցրեցին բազում ազգային ավադական սր հումորով, որով, սակայն, կարողացան թեթևացնել մեր խոսրին ցավը։ Ներքևում կկիսվեմ իմ գտած մի քանի զվարճալի անեկդոտներով, եթե կարելի է դրանք այդպես կոչել։

***
Իսկական հայ աղջկան չի կարող կորոնավիորսը կպնի, որովետև հետո ախպերները գլուխը կջարդեն։

***
Մեծ աղմուկ բարձրացրեց այն կինը, ով Իտալիայից վերդառնալով Հայաստան չէր ինքնամեկուսացել, դեռ ավելին իր տղայի նշանդրեքի ժամանակ վարակել էր գրեթե բոլոր հրավիրվածներին, ինչից հետո պետական կարգով նրան և բոլոր նրանց ում հետ նա շփում էր հաստատել տեղափոխեցին Ծաղկաձոր՝ հինգաստղանոց հյուրանոց։Իհարկե դրա վերաբերյալ շատերը անտարբեր չեղան։ժողովորդը նրան վերաբերող նույնպես շատ հումորներ ստեղծեց։

***
Էջմիիածնի նշանդրեք is travelling to Ծաղկաձոր Գոլդըն Փելըս and feeling great.
***
Զատո սաղ բրեամնրիս ուղարկեցի հանգստնալու
(c)Էջմիածնի մորքուր
***

Հեղիանկակ՝ Հ․ Մկրտչյան

***
Բժիշկը զանգում է հիվանդին․
— Երկու նուրություն ունեմ, մեկը վատ, մյուսն ավելի վատ, ո՞րից սկսեմ։
— Վատից։
-Վատն այն է, որ քեզ 3 օր է մնացել ապրելու։
— Իսկ ավելի վատն ո՞րն է։
— Երկու օր է զանգում եմ անհսանելի եք։
***
Արտակարգ դրության հաստատումից հետո, մարդկանց համար սկսվեց մի նոր փորձություն, քանի ոչ դժվաչ էր արևոտ մրտին դուրս չգնալ, չշփվել ընկերների հետ, չզբոսնել, որոշ ուսանողների և դպրոցականների համար երանելի դարձավ դպրոց ու համլսարան հաճախելը։ Եվ ժամանակ անց կացնելու տարբերակ էր կատակներ գրլ և հրապարակել համացանց։

***
Տնից դուրս գալը վերբերում է նաև Երևանի դատարկ փողոցները նկարողներին։
***

Դիմպլոմային աշխատանք

Երևանի <<Մխիթար Սեբաստացի>> կրթահամալիր քոլեջ

Թեմա ՝<<Հինգ զգայարաններ >>

Ուսանող՝     Մերի Հաջյան

                                                                           Ղեկավար՝   Նելլի Գեղամյան

 

                                            Բովանդակություն

Գլուխ 1։ Հինգ զգայարանների իմացության կարևորությունը երեխայի կյանքում
1.1 Տարրական գիտելիքներ մարդու հինգ զգայարնների մասին;
1․2 Ընհանուր գիտելիքներ մարդու մարմնի վերաբերյալ;
1.3 Ինտեգրված պարապմունքեր տվյալ թեմայի վերաբերյալ;
1.4 Խաղերը՝ որպես երեխային գործնական գիտելիքներ հաղորդելու միջոց։

Գլուխ 2։ Գործնական պարապմունքներ
2.1 Յուրաքանչյուր զգայարանին վերաբերյալ ուսուցողական խաղեր;
2․2 Զգայարանների մասին երգեր, բանասեղծությունների ուսուցանում և ներկայացում;
2․3 Գիտելիքների ստուգում։

 

 

 

Խմբավորում

Խմբավորում

Կարող եք երեխային խնդրել, որ օգնի ձեզ խմբավորել լվացքի շորերը: Քանի՞ հատ կա յուրաքանչյուր խմբում: Կարող եք մտածել, թե ինչպես կարելի է խմբավորել լվացքը, օրինակ՝ բաց կամ մուգ գույնի շորեր, մեծ կամ փոքր շորեր և այլն:

Կարող եք նաև այլ բաներ խմբավորել՝

• Երեխային լոբու կամ սիսեռի հատիկներով լցված տուփ տվե՛ք:
• Համապատասխան թվերով կամ որոշակի քանակի կետերով քարտեր պատրաստե՛ք և երեսնիվայր դրե՛ք սեղանի վրա:
• Խնդրե՛ք երեխային շրջել քարտերից մեկը և վրան նշված թվերով առարկաներ խմբավորել (ասենք՝ 5-ական սիսեռ, լոբի և այլն):
• Հետո շրջում եք մեկ այլ քարտ և այս անգամ դրա վրա նշված թվով եք առարկաները խմբավորում (ասենք՝ 3-ական մատիտ, կոճակ և այլն):
• Երեխային հարցրե՛ք, թե խմբերից որում ավելի շատ կամ ավելի քիչ առարկաներ կան: Քանիսո՞վ ավելի և քանիսո՞վ պակաս:
• Կարող եք շատ այլ օրինակներ հորինել:
• Առարկաների խմբավորումը ըստ գույնի խաղ:

Երեխաները նստում են սեղանի շուրջ. սեղանի վրա դրված  է խորանարդիկներով լի զամբյուղ: Զամբյուղի մեջ կան շատ խորանարդիկներ:

Խաղի ընթացքը:

-Ի՞նչ գույնի խորանարդիկներ կան զամբյուղում (կարմիր, կապույտ, դեղին)

-Խորանարդիկները որքան են, մեկ հատ են, թե շատ (շատ են)

-Ինչով են խորանարդիկները տարբերվում իրարից (գույնով)

Այնուհետև խորանարդիկներ խմբավորեցինք ըստ որևէ գույնի (ընտրելով որևէ երեխայի նախընտրած գույնը):

•  Առարկաների տարբերակում ըստ չափի.

Ամրապնդել «այնքան է, որքան», «շատ ու քիչ», «ոչ մի», «Մեծ փոքր» արտահայտությունները հասկանալու և օգտագործելու կարողությունը: Սովորեցնել համեմատել և միմյանցից զգալի տարբեր չափեր ունեցող 2 առարկա: Համեմատության արդյունքը ասել «մեծ և փոքր» բառերով: Վերցնում են, տիկնիկներ (матрешка) խաղալիքը: -Երեխաներ, դրանցից մեկը մեծ է, մյուսը փոքր մյուսը ավելի փոքր: Համոզվելու համար պետք է համեմատել: Ինչպես անենք (տիկնիկները դնում ենք իրար կողքի և համեմատում): Երեխաները շատ հեշտությամբ կարողացան համեմատել միմյանցից զգալի տարբեր չափեր ունեցող առարկաներ:

• Առարկաների տարբերակում ըստ բարձրության:

Նպատակը ամրապնդել երեխայի մոտ «բարձր -ցածր», «վերև-ներքև», «աջ-ձախ» հասկացությունները:

Երեխաները նստում են սեղանների շուրջ: Ցուցադրելով միմյանցից հասակով զգալիորեն տարբերվող տիկնիկներ: Երեխաներ, ի՞նչ եք կարծում, նրանցից, որն է ավելի բարձրահասակ, Որպեսզի իմանաք, թե 2 տիկնիկներից որն է ավելի բարձրահասակ, անհրաժեշտ է նրանց կանգնեցնել իրար կողքի: Նույն ձևով կարելի է համեմատել դաստիարակի և երեխաներից որևէ մեկի հասակները: Երեխաները ինքնուրույն համեմատելով առարկաները, կարողանում են ինքնուրույն եզրակացության հանգել:

Մյուս շաբաթ նախադպրոցական խմբում  պատրաստվեք այս նյութերի շուրջ անցկացնելու դաս և տեսանյութ պատրաստեք:

Լուծեք փետրվարյան մաթֆլեշմոբի առաջին և երկրորդ մակարդակների խնդիրները՝

Առաջին մակարդակ

1. Երեք օր առաջ Արևմտյան դպրոցի սովորողները մասնակցեցին մարզական ստուգատեսին: Շաբաթվա ո՞ր օրն էր մարզական ստուգատեսը, եթե վաղը կիրակի է:

2. Գտի՛ր օրինաչափությունը և ավելացրո՛ւ ևս երկու թիվ՝ 2; 4; 12; 48; …

3. Սովորողները նկարում էին Թումանյանի հերոսներից Անխելք մարդուն, Սուտլիկ որսկանին, Անբան Հուռուն և Պոչատ աղվեսին: Դասարանում 22 սովորող կար: Նրանց կեսը նկարում էր Սուտլիկ որսկանին, մյուս կեսից յոթը՝ Անբան Հուռուն, իսկ մնացածի կեսը՝ Պոչատ աղվեսին: Քանի՞ հոգի նկարեց Անխելք մարդուն:

4. Հեծանվավարության ստուգատեսին իրար հաջորդելով մասնակցեց 24 սովորող: Յուրաքանչյուր սովորող վարում էր 2 րոպե: Հեծանվավարության ստուգատեսը քանի՞ րոպե տևեց, եթե ամեն չորրորդ մասնակցից հետո, հեծանիվների ստուգման վրա ծախսվում էր 3 րոպե:

5. Տարբեր թվանշաններով գրվող ամենամեծ քառանիշ թվի տասնավորների կարգում ի՞նչ թվանշան է գրված:

6. Ո՞ր պատկերը պետք է լինի Դ2 վանդակում: Աղյուսակի վանդակները համարակալելու համար սկզբում գրում ենք տառը, հետո՝ թիվը:

7. Տրնդեզի ծեսին կրակի վրայով ցատկելու համար 26 սովորող շարք կանգնեց: Գևորգը շարքում՝ վերջից հաշված, վեցերորդն էր, իսկ Սուսանը՝ սկզբից հաշված, երկրորդը: Քանի՞ սովորող էր կանգնած նրանց միջև:

8. Անխելք մարդը Աստծու մոտ գնալու ճանապարհին հոգնեց և որոշեց գիշերել: Ժամը 20:00 քնեց և արթնացավ լուսադեմին՝ ժամը 5:00: Քանի՞ ժամ քնեց Անխելք մարդը:

9. Դդմածեսին սովորողները պատրաստեցին դդումով կեքսեր: Կեքսեր պատրաստելու համար անհրաժեշտ էր գնել 300գ կարագ: Կարագ գնելու համար որքա՞ն գումար ծախսեցին սովորողները, եթե գիտենք, որ մեկ կիլոգրամ կարագը արժե 3000 դրամ:

10. Քանի՞ անգամ ենք գրում 7 թվանշանը 1- 100 թվերը գրելու համար:

Երկրորդ մակարդակ

 

 

1. Մաթեմատիկայի ընտրությամբ գործունեության խմբում կա 14 աշակերտ։ Նրանցից երեքը պետք է մասնակցի մրցույթի: Քանի՞ եղանակով կարելի է ընտրել մրցույթին մասնակցող աշակերտների եռյակը:։

2. Կարենը և Տիգրանը միասին կշռում են 119կգ, Կարենը և Նարեկը՝ 122կգ, Տիգրանը և Նարեկը՝ 127կգ։ Կարենը, Տիգրանը և Նարեկը միասին որքա՞ն են կշռում։

3. Տրակտորը մեկ օրում կարող է վարել 24հա, կամ ցանել 36հա։ Այդպիսի 5 տրակտոր միասին մեկ օրում քանի՞ հեկտար կարող են

4. Քանի՞ հատ յոթանիշ թիվ կա, որի գրության մեջ ամեն հաջորդ թվանշան մեծ է նախորդից:

5. Գրատախտակին մի թիվ էր գրված: Գոհարը այդ թվին գումարեց 1, իսկ Աննան՝ 13: Պարզվեց, որ Աննայի ստացած թիվը 4 անգամ մեծ է Գոհարի ստացած թվից: Ի՞նչ թիվ էր գրված գրատախտակին:

7. 45 աշակերտ ստացավ մեդալներ հետևյալ երեք մրցույթներում՝ պար, նկարչություն և երաժշտություն։ Ընդ որում՝ պարի մրցույթում մեդալ ստացավ 36 աշակերտ, նկարչության մրցույթում՝ 12 աշակերտ, իսկ երաժշտության մրցույթում՝ 18 աշակերտ: Հայտնի է, որ 4 աշակերտ ստացավ մեդալ բոլոր երեք մրցույթներում։ Քանի՞ աշակերտ ստացավ մեդալ երկու մրցույթում։

8. Արեգը բանավոր մաթեմատիկայի ժամին գտավ բոլոր քառանիշ թվերի քանակը, որոնց առաջին և երրորդ թվանշանների գումարը մեծ է 15-ից, իսկ երկրորդ և չորրորդ թվանշանների գումարը փոքր է 4-ից: Քանի՞ հատ քառանիշ թիվ է գտել Արեգը։

9. Ալեքսը 11 տարեկան է։ Հինգ տարի առաջ նա 6 անգամ փոքր էր հորից։ Քանի՞ տարի հետո հոր և որդու տարքիների գումարը կլինի 100։

10. 20սմ պարագիծ ունեցող ուղղանկյունը տրոհված է 15 և 9 պարագծերով երկու փոքր ուղղանկյունների, ինչպես ցույց է տրված նկարում։ Գտեք մեծ ուղղանկյան մակերեսը։

Լուծեք մարտ ամսվա մաթֆլեշմոբի առաջին և երկրորդ մակարդակների խնդիրները՝

Առաջին մակարդակ

1. Նարինջը էժան է խնձորից, բայց թանկ է խաղողից։ Մրգերից ո՞րն է ամենից թանկը։

2. Երեկ` մարտի 24-ին, երեքշաբթի էր: 10 օրից շաբաթվա ի՞նչ օր կլինի:

3. Ծաղկազարդի առիթով սովորողները որոշեցին դպրոցի պարտեզում ծառեր տնկել։ Ալեքսանը բերեց 12 տնկի, Սամվելը՝ 9 տնկի, իսկ Միքայելը տնկի չկարողացավ բերել: Տղաները միացրին իրենց տնկիները և հավասար քանակով տնկեցին: Նրանցից յուրաքանչյուրը քանի՞ տնկի տնկեց:

4. Առցանց ուսուցմանը երկուշաբթի մասնակցեցին 11 տղա և 5 աղջիկ: Երեքշաբթի նրանց միացան մեկ տղա և երեք աղջիկ: Եվ այդպես ամեն օր։ Շաբաթվա ո՞ր օրը տղաների և աղջիկների քանակը կհավասարվի: հինգշաբթի

5. Գրապահարանի դարակում 23 գիրք կար։ Արեգը որոշեց վերցնել Ջ․Ռոդարիի «Հեքիաթներ հեռախոսով» գիրքը։ Անին հուշեց նրան, որ գիրքը վերջից հաշված ութերորդն է։ Սկզբից հաշված ո՞րերորդ գիրքը պետք է վերցնի Արեգը:

6. Զատկի օրը Ռուբենը, Էրիկը, և Արամը միմյանց հետ ձվակռիվ խաղացին: Տղաներից ամեն մեկը մյուսներից յուրաքանչյուրի հետ մեկ անգամ խաղաց: Ընդամենը քանի՞ ձու կոտրվեց:

 

7. Պարտեզում աճում է նարգիզ, վարդակակաչ, երիցուկ, կակաչ։ Վիկտորյան որոշեց ծաղկեփնջեր հավաքել: Յուրաքանչյուր ծաղկեփնջում պետք է երեք տարբեր տեսակի ծաղիկներ լինեին։ Քանի՞ տարբեր ծաղկեփունջ կհավաքի Վիկտորյան: Երկու ծաղկեփունջ տարբեր են, եթե տարբերվում են գոնե մի տեսակի ծաղկով:

8. Վիրուսներից պաշտպանվելու համար Սամվելն ու մայրիկը որոշեցին պաշտպանիչ դիմակներ կարել։ Դրա համար նրանք գնեցին 2 մետր երկարությամբ կտորի շերտ։ Քանի՞ դիմակ կստացվի, եթե մեկ մետրից ստացվում է 5 դիմակ և ավելանում է 10 սմ կտոր։

9. Զամբյուղում կա 7 կարմիր, 5 դեղին, 9 կանաչ ձվիկներ։ Առանց նայելու քանի՞ ձվիկ պետք է վերցնել, որ գոնե 1 դեղին ձու դուրս գա։

10. Չորս ընկերները միասին 11 խնձոր կերան: Բոլորը տարբեր քանակի խնձոր կերան: Քանի՞ խնձոր կերավ ընկերներից յուրաքանչյուրը:

Աշխարհի՝ ամենից շատ գինի խմող երկրները

Ո՞ր երկրում են ամենից շատ խմում։ Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը եկել է այն եզրակացության, որ որքան շատ է զարգացած պետությունը, այնքան շատ ալկոհոլ է այն սպառում: Առաջին տասը տեղերը պատկանում են Արևելյան Եվրոպայի երկրներին:

Դասակարգման աղյուսակում ամենից շատ խմող երկրները գլխավորում են Պորտուգալիան, Լիտվան և Լեհաստանը: Իսկ պահպանողական մահմեդական երկրները ալկոհոլի հետ կապված գլոբալ խնդիրներ չունեն, չնայած ըստ 2014-2015 թվականների վիճակագրության՝ Արաբական Միացյալ Էմիրություններում և Իրանում սպառում են երկու անգամ ավելի շատ ալկոհոլ, քան Ռուսաստանում:

Հինգերորդ տեղում Խորվաթիան է

Խորվաթիայի տարածքում արտադրվող գինիների  մեծագույն մասը՝ սպիտակ է: Բայց հենց իրենք՝ խորվաթները, խմում են դրանք նոսրացրած սոդայով, հանքային կամ աղբյուրի գազավորված ջրով:

Խորվաթիայի տարածքում կա 40 000 պաշտոնապես գրանցված գինեգործական տնտեսություններ։ Եվ նրանք՝ բոլորն էլ թողարկում են բարձրորակ արտադրանք (զեղծարարությանը երկիրը  վաղուց է հրաժեշտ տվել)։

Չորրորդ տեղում Դանիան է

Դանիացիների համար ամենատարածված ալկոհոլային խմիչքը ակվավիտն է, որի բաղդրության մեջ մրգեր են և տարբեր խոտաբույսեր,  այն ունի 37-50%  թնդություն։ Բայց դա չի խանգարում սկանդինավյան երկրի բնակիչներին տոն օրերին տասնյակ լիտրերով խմել այդ չոր գինին։ Միակ տոնը, որի ժամանակ ոչ թե գինին, այլ գարեջուրն է բառիս բուն իմաստով հեղվում քաղաքի փողոցներով «Զատիկն» է։

Մի բաժակ կարմիր չոր «Կառլբերգ» կամ «Ալբորգ Ակվավիտ» գինի խմելուց հետո ամենակարևորը ղեկին չնստելն է։ Դանիայում ոչ սթափ վիճակում մեքենա վարելու համար տուգանվում են 400 եվրո։

Երրորդ տեղում Անդորրան է։

Այս փոքրիկ եվրոպական թագավորության բնակիչները հազվադեպ են սուրճ կամ թեյ խմում, նրանք նախնտրում են լավ իսպանական գինին։ Հենց սա են հյուրասիրում ձմռան ցրտին լեռնադահուկորդ-֊զբոսաշրջիկներին իրենց ռեստորաններում և պանդոկներում։ Անդորան առանց մաքսային առևտրի երկիր է։ Գինին այստեղ կարելի է գնել 25-30 տոկոսով ավելի մատչելի, քան Ֆրանսիայում կամ Իսպանիայում։ Միգուցե հենց այդ պատճառով էլ այստեղ այդքան շատ են գինի խմում։

Երկրորդ տեղում֊ Ֆրանսիան է։

Աշխարհում որպես գինու խոշորագույն արտադրողներ ՝ ֆրանսիացիները չեն սիրում պարզապես գինի խմել, նրանք դրա հետ ամեն ինչ ուտում են: Բայց դրա հետ միասին երկրում դեռահասների և երիտասարդների՝ խմելու հետ կապված խնդիրներ չեն առաջանում:  Այո՛, բայց և այդքան հարբեցողներ, ինչքան որ ունեն ռուսները, Ֆրանսիայում չեք  հանդիպի: Գուցե միայն գավառական նավահանգստային պանդոկներում։

Ողջ գաղտնիքը գինի խմելու  և ճիշտ խորտիկներ օգտագործելու մշակույթի մեջ է: Միջին ֆրանսիացին խմում է օրական մոտ 120 մլ լավ, չոր գինի (La Chablisienne, Joseph Drouhin, Bourgueil), ուտում ծովամթերք, թարմ կամ եփած բանջարեղեն,  չգիտի և չի էլ լսել սրտանոթային համակարգի հետ կապված խնդիրների մասին։

 Առաջին տեղում  Պորտուգալիան է

Քաղցր մադերան, Վինյո Վերդեն և պորտֆեյնը, պորտուգալացիները խմում են որպես նախուտեստ, ճաշի, ընթրիքի և խորը քնից առաջ։ Ամեն ինչ կախված է երկրի կլիմայից․ Պորտուգալիան հենց գինեգործական երկիր է։ Պորտուգալական գինու աշխարհը բազմատեսակ է և հսկայական, այնպես որ մի՛ զարմացեք, եթե խանութում գնած առաջին իսկ պատահական շիշը հիանալի լինի։ Պորտուգալիայում խմիչք կարելի է գտնել յուրաքանչյուր ճաշակի և բյուջեի։ Բայց տեղացիներն իրենց ընթրիքի ժամանակ հաճախ գոհ են լինում տնային պայմաններում պատրաստված երիտասարդ գինուց: Աշխարհի ամենաշատ խմող ազգը (ներառյալ բոլոր ալկոհոլային խմիչքների) 2014 և 2015 թվականներին ճանաչվել է Բելառուսիան։ Առաջին տեղը գրավելու բոլոր շանսերն ունեին նաև Լիտվան, Չեխիան, Ավստրիան, Մոլդովան, Իռլանդիան և Էստոնիան: Այս երկրները հիմնականում գարեջուր են խմում։

Աղբյուրը՝ այստեղ։

Թարգմանությունը՝ Մերի Հաջյանի, Էմմա Գաբրիելյանի, Արփինե Աթալյանի և Գրետա Հովակիմյանի, Քոլեջ, 3-րդ կուրս

 

Հեքիաթներ։ Հրաշապատում

Հեքիաթ, բանահյուսական ժանր, գերազանցապես արձակ, բանավոր պատմվածք՝ կախարդական, արկածային, կենցաղային բովանդակությամբ, հյուսված գեղարվեստական հնարանքի յուրատեսակ միջոցներով։ Հեքիաթը բանահյուսության ժանրերից է, որտեղ հերոսները և դեպքերը պատկերված են չափազանցված կամ այլաբանորեն, հաճախ էլ՝ հրաշապատում ձևերով։ Համաշխարհային բանագիտության մեջ տարբեր տեսություններ ու կարծիքներ կան հեքիաթի ծագման ու ձևավորման վերաբերյալ։ Հեքիաթը կարճ պատմություն է՝ ավելի հաճախ բանահյուսական կերպարներով, ինչպիսիք են թզուկները, էլֆերը, փերիները, հսկաները, գնոմները, գոբլինները, ջրահարսերը, տրոլները, միաեղջյուրները կամ վհուկները, հեքիաթներում հաճախ հանդիպում է կախարդանք կամ մոգություն։ Հեքիաթները հաճախ շփոթվում են այլ բանահյուսական նմանատիպ ժանրերի հետ, օր՝ լեգենդները, առասպելները (վերջիններիս ներառած պատմություններում սովորաբար առկա է ճշմարտության նշույլ: Հեքիաթների մեջ ծողովուրդն արտահայտում է իր նվիրական երազանքներն ու ձգտումները: Այն ինչ կյանքում անհնար է եղել իրականացնել, մարդիկ ցանկացել են իրականացած տեսնել հեքիաթներում:

Հեքիաթներին բնորոշ են ժողովրդական պատկերավոր արտահայտությունները, չափազանցությունները, իմաստալից խոսքերը: Հաճախ էլ իրար են խառնված իրականն ու երեվակայականն:

Հեքիաթները հիմնականում արձակ են ստեղծվել: Պատահում են նաև չափածո հեքիաթներ:

Հեքիաթների մեծ մասին բնորոշ է նույն սկիզբը, ինչպես՝ «Լինում է, չի լինում», «Կար չկար», «Ժուկով ժամանակով», «Ժամանակով», «Չգիտեմ ո՛ր երկրում, ո՛ր թագավորության մեջ»:

Վերջաբանի համար էլ հատուկ արտահայտություններ կան, ինչպես՝ «Երկնքից երեք խնձոր ընկավ», «Նրանք հասան իրենց մուրազին, դուք էլ հասնեք ձեր մուրազին»:

Հեքիաթների հեղինակը ժողովուրդն է: Նա է ստեղծել դրանք, ինչպես առասպելնելները, էպոսը, առածները: Դա եղել է շատ հին ժամանակներում:

Ավելի ուշ առանձին հեղինակներ մշակում են ժողովրդական հեքիաթները: Նրանք նաև ինքնուրույն հեքիաթներ են գրում: Այդ տեսակի հեքիաթները կոչվում են հեղինակային:

Հեքիաթները բաժանվում են երեք մեծ խմբի՝ հրաշապատում կամ կախարդական, կենդանական և իրապատում:

Իմաստուն այգեպանը

Կար-չկար մի այգեպան կար: Ամբողջ աշխարհում խոսում էին նրա      աշխատասիրության և խելքի մասին: Նրա մշակած այգիները հազար անգամ ավելի պտղատու և հրաշագեղ էին, քան թագավորի այգիները: Նա սիրում էր իր աշխատանքը և պատվով կատարում էր այն: Եթե ուրիշ հողագործներ խնդրեին այգեպանին օգնել, ապա նա չէր մերժի և այնպես կաշխատեր, որ հողատերերը երբեք չէին դժգոհի:

Այդ աշխատասեր ու բարի մարդու և նրա այգիների համբավը հասավ թագավորին, որին շատ հետաքրքրեց այդ լուրը: Նա ցանկացավ իր աչքով տեսնել այգեպանի այգիները: Եվ մեծ շուքով ու շքախմբով գնաց տեսնելու այդ այգիները: Նա չկարողացավ զսպել իր զարմանքն ու հիացմունքը, երբ տեսավ այգեպանի ծաղկած այգիները: «Այսպիսի դրախտային այգիներ ունենալը միայն թագավորին է վայել»,-մտածեց թագավորը և նրան կարգեց իր այգիների գլխավոր այգեպան:

Այգեպանը սիրով ընդունեց թագավորի առաջարկը և առավել ջանասիրաբար սկսեց աշխատել թագավորի այգիներում: Այգիները օրեցօր ծաղկում էին և փարթամանում: Ճյուղերը կռանում էին բերքի ծանրությունից, թռչունները երգում էին, ջրերը կարկաչում…

Սակայն այգեպանը չէր մոռանում իր և մյուս հողագործների այգիները և գործից ազատ ժամանակն անցկացնում էր բոլորի օգնելով:

Թագավորը լսեց այդ մասին, զայրացավ և իր մոտ կանչեց այգեպանին:

-Այգեպա’ն,-ասաց նա,- դու աններելի հանցանք ես գործել:

-Ո՞րն է իմ հանցանքը, թագավորն ապրած կենա,- զարմացած հարցրեց այգեպանը:

-Քեզ ո՞վ է թույլ տվել, որ օգնես ուրիշ հողագործների և ծաղկեցնես նրանց այգիները: Մի՞թե դու չգիտես, որ թագավորի այգիները պետք է նմանը չունենան անբողջ երկրում: Ես ուզում եմ, որ իմ այգիներն ու պարտեզները տարբերվեն մյուսներից: Հիմա ես ի՞նչ պատիժ տամ քեզ, դու՛ ասա:

-Թագավորն ապրած կենա,-ասաց այգեպանը,- իրոք հանցավոր եմ քո առաջ, և եթե դու ուզում ես պատժել ինձ, ապա ազատ արձակիր, ես արժանի չեմ քո բարի վերաբերմունքին: Ես կգնամ, և թող Աստված կատարի քո արդար ցանկությունը:

Եվ այգեպանը հեռացավ: Նա գնաց և շարունակեց ծաղկեցնել հասարակ մարդկանց այգիները: Իսկ թագավորի այգիները տարիների ընթացքում այնպիսի խղճուկ տեսք ստացան, կարծես այնտեղ երբեք ոչ մի այգեպան չեր աշխատել:     Թագավորը հուսահատվում և տխրում էր: Նա սկսեց փնտրել այգեպանին և մի անգամ նրան տեսավ մի հողագործի այգում աշխատելիս: Ուրախացած թագավորը զսպեց իր գոռոզությունը և առաջարկեց այգեպանին  վերադառնալ իր մոտ:

-Դու ազատ կլինես և քո ուզած ժամանակ կարող ես օգնել հասարակ մարդկանց,- ասաց նա:

Բայց այգեպանը հրաժարվեց:

-Թագավորն ապրած կենա, մի ժամանակ դու ինքդ ասացիր, որ ես մեղավոր եմ քո առաջ և պատժի եմ արժանի: Թույլ տուր իմ պատիժը մինչև վերջ կրել: Չէ՞ որ քո արդար վճռի շնորհիվ իրականացավ քո ցանկությունը. հիմա թագավորական այգիները տարբերվում են մյուսներին, և դա շատ լավ նկատվում է:

Թագավորը ոչինչ չկարողացավ պատասխանել, իսկ այգեպանը շարունակեց.

-Դու պետք է հասկանաս, որ քո երկրի հողագործների օգուտը քո օգուտն է, նրանց հաջողությունը` քո հաջողությունն է: Իմացի՜ր, որ երկիրը ժողովրդով է հարուստ:

Թագավորը գցեց թագը և գլխիկոր հեռացավ:

Անմահական խնձորը

Ըլնում ա չիլնում ավալ ժամանակին մի թագավոր, ունենում ա իրեք տղա։

Էս թագավորը իրա պալատի աղաքին մի լավ գյուլլի բաղ ա ունենում՝ մեջը Անմահական խնձորի ծառ։ Համա ի՛նչ անում ա չի անում, չի կարում էդ Անմահական խնձորի ծառի բարը ուտի։ Նրա կատեպանները էդ ծառը պահում ին, բեջարում, հենց գալիս էր հասնելու վախտը՝ տենում ին ծառի վրեն էլ ո՛նչ խնձոր կա, ո՛նչ զադ։

Մի տարի էլ թագավորի մենծ տղեն գալիս ա հորն ասում.― Ա՛յ հեր, էս տարի էլ թո՛ղ ես մուղաթ կենամ․ բալի կարենամ էդ խնձորի գողին կալնի։

— Դո՛ւ գիտաս, ա՛յ որդի,— ասում ա հերը,— թե կարաս՝ գնա մուղաթ կա՛ց։

Հենց որ գալիս ա խնձորի հասնելու վախտերքը, էս մենծ աղպերը վեր ա կենում, էթում Անմահական խնձորի ծառի տակին գշեր-ցերեկ ղարավուլ քաշում, ընչանք հասնիլը։ Գալիս ա խնձորը հասնում. հենց էն էր՝ առավոտը որ լիսանար, պտի քաղեր տաներ տար հորը։ Սաղ գշերը չի քնում. գալիս ա լիսադեմին քունը տանում ա։ Ընդիան մի դև գալիս ա, շուլալվում ծառը, խնձորներն ուտում՝ էթում։ Տղեն աչքը բաց ա անում, թամաշ անում ծառին. տենում ա ծառը լափ դարտակ՝ ո՛նչ խնձոր կա, ո՛նչ զադ։ Շատ գլխին, ոտին ա անում, համա էլ որդե՜։ Գալիս ա հորը նաղլ անում։

Դառնացած ժողովուրդ

Մտածմունքներ կան, որ սաստիկ ծանր են, բայց դուք դատապարտված եք մտածելու, չեք կարող փախչել նրանցից։ Նրանք էն ծանր հիվանդությունների նման են, երբ դուք գիտեք, որ ձեր մարմնի մեջ կրում եք քաղցկեղի խոցը, բարակացավի բացիլները կամ ժանտախտի թույնը։ Չեք կարող անց կենալ ու արհամարհել, կամ նրանք պետք է ձեզ հաղթահարեն ու սպանեն, կամ դուք պետք է մարդկային հանճարի տված ամեն միջոցներով վեր կենաք ցավերի դեմ ու ազատվեք, առողջանաք, իհարկե, եթե էնքան արիություն ու հասկացողություն ունիք։

Էն մարդիկ, որ երկար ու լուրջ զբաղվել են մեր ժողովրդով, մեր մարդով, միշտ եկել են մի ծանր եզրակացության, թե շատ չարություն կա մեր հոգում։

Էսպես են ասում նրանք և ասում են խորը ցավով, ինչ ցավով որ կարելի էր ասել, թե բարակացավի բացիլներ կան իմ կրծքում։

Բայց քիչ են էս տեսակ ազնիվ ու քաջ մարդիկը։ Մեծ մասամբ ախտի գոյությունը ընդունելով հանդերձ, իրենց առողջ են համարում ու միշտ ուրիշներին են հռչակում հիվանդ։ Ամեն մինը ինքը չար չի, կեղծավոր չի, հայհոյող չի, ստախոս չի, թայֆայական չի, էդ ամենը իրենից դուրս ուրիշներն են։

Բայց, իհարկե, սրանց չպետք է հավատալ, ոչ էլ ականջ դնել։ Ճշմարիտը էն է, որ մեր ամբողջությունը տառապում է մի ծանր ու խոր բարոյական հիվանդությունով։

Նայեցե՛ք։

Գյուղացի ռանճպար մարդիկ են, հարևան, միասին մեծացած, իրար հետ օխտը բեռը աղ ու հաց կերած, բայց եթե մեկի արտը լավ է գալի կամ անասունը բազմանում, մյուսը նախանձից հիվանդանում կամ ինչպես իրենք են ասում՝ «արնով է ընկնում»։

Վաճառականներ են, առուտուր են անում, թեկուզ մրցակիցներ էլ չեն, բայց մեկը մյուսի հաջողությունը լսելիս քունը կորցնում է ու էնքան էլ իր գործի վրա չի մտածում, որքան նրա հաջողության վրա է դարդ անում, ու, տեղն ընկած տեղը ոչինչ չի խնայիլ նրա գործին վնասելու։

Հոգևորական է, ինչքան վարձ ու պատիվ կուզեք տվեք—միշտ դժգոհ է, բողոքում է, գանգատվում է անարդարությունից, և գիտե՞ք էդ անարդարությունը որն է, որ իր ընկերն էլ է նույնը ստանում կամ նա էլ է կարողանում ապրել։

Քաղաքացի թե գյուղացի՝ երկուսը վեճ ունեն իրար հետ։ Ոչ մի դատաստանում չի վերջանում նրանց վեճը, տևում է երկար տարիներ և հաճախ իրենց ամբողջ կյանքն ու կայքը դնում են էդ վեճի վրա, մինչև կարողանում է մեկը մյուսին խեղդել, գետնին հավասարել կամ հենց երկուսն էլ փչանում են։

Մամուլ կա։ Տասնյակ տարիներով ու անհամար դեպքերով փորձված է, է՛լ հայհոյանք, է՛լ զրպարտություն, է՛լ ափաշկարա սուտ, է՛լ չարախոսություն, կեղծավորություն։ Նեղ թայֆականություն հո ոչ մի գյուղում գուցե էնքան անվայել կերպարանք չի՛ առել, որքան սրա մեջ։ Մի հայտնի հրապարակախոս պատմում էր, թե պարզ խոսում էին մեր խմբագրատանը, թե էս կամ էն գրողին, ինչքան էլ լավ գրվածք հրատարակի, միշտ պետք է զարկել, ծաղրել կամ լռել, մի խոսքով ամեն կերպ աշխատել սպանել, միայն նրա համար, որ մեզ հետ չի, մեր թայֆիցը չի։

Էդպես էլ մտեք ազգային, հասարակական, գրական գործիչների մեջ։ Մեկը մյուսի հռչակն ու հաջողությունը տանել չի կարողանում։

Հիմի եկեք ուսուցիչներին տեսեք։ Դասերից ավելի շատ է՛ն աշխատանքի վրա են, որ իրար ոտի տակ փորեն, և շարունակ մի որևէ չնչին դեպք, որ կարելի էր ընկերական շրջանում հեշտ վերջացնել, ազգային հարց դարձրած, տարիներով ճգնում են պաշտոնական ճանապարհով, դատարանով ու մամուլի էջերում մեկը մյուսին անվանարկել, հալածել ասպարեզից ու սպանել բարոյապես… ո՛չ մի մեղմություն, ո՛չ մի ներողամտություն, ո՛չ մի սահման չարությանը։

Ինչո՞ւ է էսպես։

Պարզ հասկանալու համար երևույթի վրա պետք է նայել բնության ու պատմության օրենքների բարձրությունից, էն լայն, խաղաղ ու խոր հայացքով, որ նրանք միայն կարող են տալ։ Ուրիշ ընդհանուր հանգամանքների հետ զարհուրելի ծնող է եղել մեզ համար մեր պատմությունը։ Նա երկար դարերով մեզ դրել է բարբարոս ժողովուրդների ոտների տակ։ Իսկ ամեն կենդանի գոյություն, որ ոտնատակ է ընկնում, եթե չի մեռնում, այլանդակվում է, դառնանում ու փչանում։ Էսպես է բնության օրենքը։

Էն հասարակ վարունգի թուփն ինչ է. հայտնի է, որ եթե նա էլ ոտի տակ է ընկնում՝ էլ նրա պտուղը չի ուտվում, էնքան է դառնանում։ Նրա համար էլ ձեզ թույլ չեն տալ, որ նրա թուփը ոտի տակով անեք։ Էնպես դառնանում ու դաժանանում է և՛ մարդը, նրա հոգին, սիրտը, միտքը, ու ներքին դառնությունը դուրս է տալի, հայտնվում է և՛ աչքերում, և՛ դեմքին, և՛ խոսքերում, և՛ գործերում, ամեն տեղ, ամեն ասպարեզում, ու ամբողջ կյանքը դարձնում է դառն ու դաժան։ Եվ էս տեսակ կյանքը կունենա, այո՛, շատ բան, և՛ «հառաջադիմություն», և՛ «կուլտուրա», և՛ «մամուլ», և՛ «գրականություն», և՛ «դպրոց», և՛ «բարեգործություն», բայց էդ բոլորը ներսից ճիճվի կերած պտուղի նման են, և տառապում են հիմնական պակասություններով, մի ընդհանուր ցավով, որի ճարը դրսից անել չի կարելի։ Էդ տեսակ կյանքը կտա և տաղանդավոր մարդիկ, սակայն նրանք էլ կլինեն դառն ու դաժան։ Բայց նա չի կարող ծնել ազնիվ մարդիկ, բարի սրտեր ու բարձր ոգիներ, հենց է՛ն, ինչը որ դարձնում է մի կյանք գեղեցիկ ու հրապուրիչ և մի ժողովուրդ թանկ ու համակրելի։

Արդ՝ եթե մենք ունենք ազգային իմաստություն, հոգու արիություն և առողջ բնազդներ, անկարելի է աչքներս փակենք մեր էս ծանր հիվանդության առաջ և չզգանք, որ մեր հոգին շատ է դառնացած, մեր ներքին մարդը շատ է փչացած, և դրա դեմ կռվելու, առողջանալու առաջին պայմանը էն է, որ մենք և՛ մեր սրտերում, և՛ աշխարհքի առաջ անկեղծ խոստովանենք ու ճանաչենք մեր դժբախտությունը։ Ապա թե էդ փրկարար գիտակցությանը կհետևեն ինքնակատարելագործության բարձր ցանկությունն ու ազնիվ գործը։

Ուրիշ ճանապարհ չկա. ներսից է լինելու հաստատ փրկությունը, որովհետև ներսից ենք փչացած։

Անկեղծ չենք

Երբեք այսքան մեծ չի եղել անկեղծության կարիքն ու կարոտը, ինչպես այսօր, և երբեք այսքան ահռելի չափերով չի հայտնվել կեղծիքը, ինչպես այսօր:

Դարավոր կարգերի ու հասկացողությունների հեղաշրջումի օրը, պատմության ահավոր դատաստանի օրը:

Մեծ ալեկոծություններն ու ակնկալությունները ամենքին տեղահան են արել, դուրս են բերել իրենց անկյուններից. և ահա– ժողովուրդներն իրենց ունեցած ուժերով հրապարակի վրա են:

Ամեն մարդ շարժվում է, ամեն մարդ խոսում է:

Անշուշտ նա պիտի շարժվեր այնպես, ինչպես ինքն է կամենում, և խոսեր այն, ինչ որ ինքն է մտածում:

Այդպես պիտի լիներ մարդը. առավել ևս այս տեսակ մի ժամանակի առաջ, երբ շարժումը կամ խոսքը կարող է ունենալ այնպիսի հետևանք, որ ուրիշ ժամանակ աներևակայելի է:

Նրա այս խոսքից կամ այն շարժումից կախված է շատ բան:

Եվ հանկարծ․․․ դուք տեսնում եք․․․ Նա խաղ է անում, դերասանություն է անում:

Դերասանությունը գեղեցիկ է բեմի վրա, ուր խաղում են, բայց նա գարշելի է կյանքի մեջ, ուր ապրում են:

Դրա համար էլ բեմի վրա խաղացողները շնորքով մարդիկ են, իսկ կյանքում խաղացողները ցածերն ու կեղծավորները:

Նրանք խաղ են անում ամեն տեղ, ամեն բանի հետ, և [ 151 ]ահա, մեր կյանքը ավելի նման է թատրոնական բեմի, ու այդ բեմը թեև փոքր, բայց, տեսեք, որքա՜ն դերասաններ ունի․․․

Իրենց վրա առած զանազան դերեր, նրանք մտել են ու խաղում են այս կամ այն ասպարեզում:

Ահա սա՝ ներկայանում է ամեն տեղ որպես չհասկացված ու հալածված գաղափարական գործիչ, մյուսը՝ նշանավոր հերոս է խաղում, երրորդը՝ հրապարակախոսություն է սարքել, չորրորդը՝ բարեգործ է ձևանում, հինգերորդը՝ գրող է կեղծում, վեցերորդը՝ հանդիսանում է արդեն որպես նահատակ, յոթերորդը՝ գալիս է որպես դատավոր ամենքին մեղադրելու և ամենքից հաշիվ ուզելու․․․

Ու, բնականաբար, չնայելով այսքան շատ գործիչների ներկայությանը, դուք զգում եք, որ ցուրտ է, որովհետև չկա անկեծության ջերմությունը, զգացմունքի հուրը, որովհետև նրանք խոսում են լեզվով, իսկ սիրտները շատ է հեռու, և զզվում եք վերջապես:

Սրանք ոչինչ չեն սիրում, այլ ցույց են տալի, թե սիրում են:

Եվ ինչպես դերասանն ունի իր դերը, որ տանում է, իսկական գործիչն ունի իր խաչը, որ կրում է, սրանք էլ, այս կամ այն գործին կպչելով, փոխանակ գործի ծանրության տակ մտնելու և տանելու, իրենք են բարձրանում, հեծնում նրա վրա ու շինում են իրենց էշը:

Եվ այս դերասաններից ամեն մեկն ունի իր էշը, ու միշտ էլ իր էշն է քշում, թեկուզ աշխարհքը քանդվի:

Հաճախ սրանց շահատակությունը տևում է շատ երկար, նայած թե ինչ տեղ են մեյդան բաց արել և ով են թամաշավորները կամ երբ են գլխի ընկնելու:

Ու որպեսզի այդ թամաշավոր-ժողովրդի սիրտը շահած լինեն ու բարեկամ պահած, միշտ գոռում են «ժողովրդի» անունը:

Խոսքն ընչի մասին ուզում է լինի, միշտ վերջացնում են «ժողովուրդով»: «Ժողվուրդն այսպես է կամենում․․․ Ժողովուրդը մեզ հետ է․․․ Ժողովուրդը ձեզ կդատի․․․ Ո՞ւր ես, ժողովուրդ, անարգում են քեզ․․․»:

Այդ հերիք չէ դեռ: Ժողովուրդն էլ են կեղծում:

Իրենց մարդկանցից ոմանց հանդես են բերում կեղծ ստորագրություններով,